16 EYLÜL 2016
KISMİ AY
TUTULMASI
19.54.40 Tutulma Başlangıcı
21.55.26 Tutulma ortası
23.53.57 Tutulma sonu
Ay
İstanbul’dan saat: 19.14’de
Tekirdağ’dan saat: 19.20’de doğacak.
·
Ay, Dünya’nın yarı gölge konisinin içinden geçecek
ve Ay yüzeyinin tamamı kapanmayacak. Dünya’nın
gölgesi Ay’ın 2/3’ünü kapatacak ve tutulmanın
parlaklığı 1,05 kadir olacak.
·
Tutulma esnasında Ay’ın Dünya’ya olan uzaklığı
yaklaşık olarak 360 977 km olacak ve Ay’ın
görünür büyüklüğü 32’ açı dakikası olacak.
·
Tutulma başladığında Ay, Balık
Takımyıldızının önünde olacak
·
Tutulma, Avrupa
kıtası, Afrika kıtası, Asya kıtası, Avustralya’dan gözlenebilecek. Türkiye, tutulmanın tamamını gözleyebilecek.
Ay
tutulması: Ay, Dünya’nın arkasını dolanıp gölgesine girdiğinde Ay tutulması
olur. Ay Dünya’dan çok uzakta ve Dünya’nın gölgesi küçük olduğundan Ay
tutulması yalnızca birkaç dakika sürer. Ay tutulmaları sadece dolunay evresinde
gerçekleşir, Ay yüzeyini süpüren bir karanlık disk gölgesini görürsünüz. Bu,
Dünya’nın gölgesidir.
Tutulmanın olabilmesi için, Ay'ın,
Dünya etrafındaki yörüngesiyle, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesinin
kesişim yerlerini belirleyen düğüm noktalarında veya bu noktalar civarında (dolunay
safhasında) bulunması gerekir.
Ay, Dünya etrafında yılda yaklaşık 12 kez dolanır.
Dolayısıyla, eğer Ay'ın yörünge düzlemi Dünya'nınkiyle çakışık olsaydı, bir
yılda 12 kez Ay tutulması meydana gelebilirdi. Fakat durum böyle değildir.
Ay'ın yörünge düzlemi ile Dünya'nınki arasında yaklaşık 5° 9' lık bir açı vardır. Bu açı
nedeniyle Dünya, Ay ve Güneş, Ay'ın Dünya etrafındaki her dolanımında tam
olarak aynı doğrultuda bulunmazlar. Böylece her ay bir Ay tutulması oluşmaz.
Nitekim bir yılda hiç Ay tutulması olmayabileceği gibi, en çok üç Ay tutulması
meydana gelebilir.
Tam, parçalı ve kısmi olmak üzere üç tip Ay
tutulması vardır. Bir Ay tutulmasının tam tutulma olabilmesi için Dünya ile
Ay’ın yörüngelerinin düğüm noktalarında veya düğüm noktalarına çok yakın
konumda olmaları gerekir. Aksi durumda düğüm noktalarının yakınlığına göre
parçalı ya da kısmi tutulma gözlenir. Ay’ın uzaklığının tutulmaya etkisi ise,
Ay ne kadar Dünya’ya yakınsa tutulma sürelerinin de o kadar artmasına sebep
olur.
ASTRONOM
ERKAN ARI
AKA OKULLARI GÜNEŞ VE UZAY GÖZLEMEVLERİ
