19 EKİM 2013
KISMİ AY TUTULMASI
00.51.38 Tutulma Başlangıcı
02.50.42 Tutulma ortası
04.49.49 Tam sonu
Ay İstanbul’dan saat: 17.58’de
Tekirdağ’dan saat: 18.04’de doğacak.
·
2013 yılının son ay tutulması Cuma gününü cumartesiye bağlayan gece gerçekleşecek. Ay,
Dünya’nın yarı gölge konisinin içinden geçecek ve Ay
yüzeyinin tamamı kapanmayacak. Yarı
gölge konisinde bulunan Ay, Güneş’in bir kısmından ışık almaya devam eder.
·
BU TUTULMADA AYIN ÖRTÜLMESİNİ ÇIPLAK
GÖZLE VEYA BİR TELESKOPLA FARKEDEBİLMEK OLDUKÇA ZORDUR.
Ancak astrofotografi yöntemleri ile hissedilebilir bir fark görülür.
·
Tutulma ortası esnasında Ay’ın Dünya’ya olan
uzaklığı yaklaşık olarak 391 541 km olacak ve Ay’ın
görünür büyüklüğü 31’
açı dakikası olacak. Ay, Dünya’dan yaklaşık olarak 7 000
km uzaklaşmış olacak ve daha küçük
görülecek.
·
Tutulma boyunca Ay, Balık
Takımyıldızının önünde olacak.
·
Tutulma, Avrupa,
Afrika ve Asya kıtalarında gözlenebilecek. Türkiye,
tutulmayı en iyi izleyebilen bölgelerden biri olacak.
Ay tutulması:
Ay, Dünya’nın arkasını dolanıp gölgesine girdiğinde Güneş ışığı Ay’a ulaşamaz
ve Ay tutulması olur. Ay Dünya’dan çok uzakta ve Dünya’nın gölgesi küçük
olduğundan Ay tutulması yalnızca birkaç dakika sürer. Ay tutulmaları sadece dolunay
evresinde gerçekleşir, Ay yüzeyini süpüren bir karanlık disk gölgesini
görürsünüz. Bu, Dünya’nın gölgesidir.
Tutulmanın olabilmesi için, Ay'ın, Dünya etrafındaki yörüngesiyle,
Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesinin kesişim yerlerini belirleyen düğüm
noktalarında veya bu noktalar civarında (dolunay safhasında) bulunması gerekir.
Ay, Dünya etrafında yılda yaklaşık 12 kez dolanır. Dolayısıyla,
eğer Ay'ın yörünge düzlemi Dünya'nınkiyle çakışık olsaydı, bir yılda 12 kez Ay
tutulması meydana gelebilirdi. Fakat durum böyle değildir. Ay'ın yörünge
düzlemi ile Dünya'nınki arasında yaklaşık 5° 9' lık bir açı vardır. Bu açı nedeniyle Dünya,
Ay ve Güneş, Ay'ın Dünya etrafındaki her dolanımında tam olarak aynı doğrultuda
bulunmazlar. Böylece her ay bir Ay tutulması oluşmaz. Nitekim bir yılda hiç Ay
tutulması olmayabileceği gibi, en çok üç Ay tutulması meydana gelebilir.
Tam, parçalı ve kısmi olmak üzere üç tip Ay
tutulması vardır. Bir Ay tutulmasının tam tutulma olabilmesi için Dünya ile
Ay’ın yörüngelerinin düğüm noktalarında veya düğüm noktalarına çok yakın
konumda olmaları gerekir. Aksi durumda düğüm noktalarının yakınlığına göre
parçalı ya da kısmi tutulma gözlenir. Ay’ın uzaklığının tutulmaya etkisi ise,
Ay ne kadar Dünya’ya yakınsa tutulma sürelerinin de o kadar artmasına sebep
olur.
ERKAN ARI
AKA OKULLARI GÜNEŞ
VE UZAY GÖZLEMEVLERİ
